<<Իսկական սեբաստացին պետք է․․․>>

Իսկական սեբաստացին պետք է լինի ուրախ, ստեղծագործող, ընկերասեր, ճամփորդող, հետաքրքիր։ Իսկական սեբաստացին ես եմ և այն բոլոր սովորողները որոնք հպարտ են, որ սեբաստացի են։ Իսկական սեբաստացին ճամփորդող է, որը իր ճամփորդության ժամանակ ուսումնասիրում է, սովորում է սովորեցնում է։ Իսկական սեբաստացին ստեղծագործող է, որը իր մտքում և հոգում եղածը կարող նկարի, կինոյի երգի պարի միջոցով արտահատի։ Իսկական սեբաստացին պետք է սիրի և կրթահամալիրը ավարտելուց հետո էլ պետք է հպարտանա, որ սերաստացի է։

Գործնական քերականություն

1․ Բառերը բաժանի՛ր բաղադրիչների և գրի՛ր բառերի տեսակները (ըստ կազմության)․

  • դժգույն-դժ+գույն-նախածանցավոր
  • գունավոր-գույն+ավոր-վերջածանցավոր
  • խաղաղություն-խաղաղ+ությում-վերջածանցավոր
  • անկախություն-անկախ+ություն-վերջածանցավոր
  • հանրային-հանր+ային-վերջածանցավոտ
  • չկամ-չ+կամ-նախածանցավոր
  • ամպոտ-ամպ+ոտ-վերջածանցավոր
  • միտք-պարզ բառ
  • գետափնյա-գետ+ափյա բարդ բառ
  • հորդառատ-հորդ+առատ-բարդ բառ

2․ Բաց թողած տեղերում լրացրու գ, կ, ք (անծանոթ բառերը բացատրի՛ր ․ բառարանով)․

Անհոգի, բարք, բարվոքել, բացականչություն, բերանքսիվայր, գլխահակ, գոկնոց, զուգերգ , կարգապահ, հագնել, հեքիաթ, քսուկ , ակցան, երգել, երկարաձիկ, զուգորդել, ընդերք, թագակիր, թաղիկ, թանգարան, թանկարժեք, թարքմանիչ, թնջուք, իգական, ժանիք, լեգեոն, լքտի, ծակել։

3․ Կետերի փոխարեն գրի՛ր նախադասության մտքին համապատասխանող բառ՝ ընտրված ուղղագրական բառարանից:

Ուժեղ լինելու համար անհրաժեշտ է մշտապես կոփել մարմինը:

Նրա հագին վարդագույն վերնաշապիկ էր ու նորաձև փեշ:

Սիրում է ժամերով պարկել տաք ավազին ու նայել ամպի լողացող պատառիկներին:

Հավաքած բոլոր փաստաթղթերն ու գրությունները դասավորեց թաղտապանակում, դրեց պահարանի մեջ:

Կրիայի նման մտել է պատյանի մեջ ու ոչինչ լսել չի ուզում:

Լավ լողորդի ու փրկարարի քn համբավը մեր քաղաքից արդեն դուրս է եկել:

Վիրավոր գազանի ձայնն անտառում դեռ երկար լսվեց:

4․ Բաց թողնված տառերը լրացրո՛ւ:

Քանդում են հին տները, թափվում են աղյուսները, խուլ աղմուկով ընկնում են գերանները: Վիենացի մի փայտավաճառ այդպիսի իրադարձությունը երբեք բաց չի թողնում: Նա չնչին գնով կամ էլ ձրի հավաքում է կառույցի փայտտ է մասերը: Երաժշտական գործիքներ պատրաստողները չորացած փայտը շատ բարձր են գնահատում: Դրանցից հիանալի տավիղներ, կիթառներ ու ակորդոններ են սարքվում:

Աշնանային հեքիաթ

Արդեն խոր աշում է մեզ մոտ, որը նման է հեքիաթի։ Մեր շուրջը գույներով լի աշխարհ է։ Անտառ ու այգի հագել են գույնզգույն շորեր։ Աշունը ինձ համար կախարդական հեքիաթի է նման։ Այն իր վրձինով փոխում է ողջ միջավայրը։ Աշնանային գույները մեզ տանում են ոկեզօծ հեքիաթների գիրկը։

Իմ աշունը տարբերվում է ուրիշների աշունից, քանի որ ես ինքս եմ տարբերվում ուրիշներից, իմ ներաշխարհով։ Իմ աշունը երբեք տխուր չի լինում, այն միշտ վառ գույներով է ողողված։ Անգամ մռայլ և անձրևոտ օրերին ես տեսնում եմ գունավոր ծիածանը, որը նման է հեքիաթի։ Աշունը ինձ համար այն գույներն են որորնցով ժպտում ենք մենք։ Աշունը դա վառ կարմիրն է և ոսկեզօծ դեղինը։ Աշունը դա իմ հոգու գույներն են, վառ և հեքիաթային։ Թող մեր հոգիներին տիրի աշնանային, հեքիաթային վառ գույները, թող իմ հեքիաթային աշունը լինի բոլորինը։

Համո սահյան <<Աշնանամուտի ջրերը բարակ>>

Աշնանամուտի ջրերը բարակ
Նորից մասուր են բերում սարերից,
Սպիտակ ու պաղ փրփուրների մեջ
Ալ-կարմիր հուր են բերում սարերից:

Առաջին սերս քրքրվեց, մնաց
Մասրենիների փշերի վրա…

Եվ մասուրի հետ ջրերն` առաջին
Սիրո սարսուռ են բերում սարերից:

Աշնան մեղեդի

Աշուն է, անձրև… Ստվերներն անձև
Դողում են դանդաղ… Պաղ, միապաղաղ
Անձրև՜ ու անձրև …
Սիրտըս տանջում Է ինչ-որ անուրախ
Անհանգստություն…
Սպասիր, լսիր, ես չեմ կամենում
Անցած լույսերից, անցած հույզերից
Տառապել կրկին.
Նայիր, ա՜խ, նայիր, ցավում է նորից
Իմ հիվանդ հոգին…
Անձրև է, աշուն… Ինչո՞ւ ես հիշում,
Հեռացած ընկեր, մոռացած ընկեր,
Ինչո՞ւ ես հիշում.
Դու այնտեղ էիր, այն աղմկահեր
Կյանքի մշուշում…
Դու կյա՛նքն ես տեսել, դու կյա՛նքն ես հիշում —
Ոսկե տեսիլնե՜ր, անուրջների լո՜ւյս…
Ես ցուրտ մշուշում.
Իմ հոգու համար չկա արշալույս —
Անձրև՜ է, աշո՜ւն…

Առաջադրանքներ

1․ Անծանոթ բառերը դո՛ւրս գրիր և բառարանի օգնությամբ բացատրի՛ր։

ստվեր-որևէ բանով արևի ճառագայթներից պաշտպանված՝ զերծ մնացող տարածություն

միապաղաղ-մի զանգված կազմող, միաձույլ

աղմկահեր-աղմկահույզ ալիքներով

մշուշ-մառախուղ մեգ

անուրջ-երազ տեսիլք

2․ Բանաստեղծությունից առանձնացրո՛ւ․

ա․ բնության նկարագրությունները

Աշուն է, անձրև… Ստվերներն անձև
Դողում են դանդաղ… Պաղ, միապաղաղ
Անձրև՜ ու անձրև …

բ․ հերոսի տրամադրությունը, զգացողությունը

Սիրտըս տանջում Է ինչ-որ անուրախ
Անհանգստություն…

Նայիր, ա՜խ, նայիր, ցավում է նորից
Իմ հիվանդ հոգին…

Դու կյա՛նքն ես տեսել, դու կյա՛նքն ես հիշում —
Ոսկե տեսիլնե՜ր, անուրջների լո՜ւյս…
Ես ցուրտ մշուշում.
Իմ հոգու համար չկա արշալույս —

3․ Գտի՛ր այն պատկերը, որի մեջ, քո կարծիքով, խտացված է հերոսի հոգեվիճակը։


Հեռացած ընկեր, մոռացած ընկեր,
Ինչո՞ւ ես հիշում.
Դու այնտեղ էիր, այն աղմկահեր
Կյանքի մշուշում…
Դու կյա՛նքն ես տեսել, դու կյա՛նքն ես հիշում —

4․ Բնութագրի՛ր քնարական հերոսին (ստեղծագործության հերոսին)։

Հերոսը տխրում է։ Աշունը նրան հիշեցնում է իր հին մտորումների մասին, հիշում է իր ցավերի ու մորմոքների մասին։ Այդ հիշողությունները ամեն հիշելուց ցավեցնում են իր հոգին։

  1. Նկարագրի՛ր քեզ.

Ա. Նկարագրի՛ր աչքերդ, ունքերդ, քիթդ, շրթունքներդ։

Իմ աչքերը սև են, ունքերը սև և կեր, քետս և շրթունքներս փոքրիկ

Բ. Ի՞նչն է ամենաշատը աչքի ընկնում դեմքիդ վրա։

Դեմքիս վրա ամենաշատը աչքի է ընկնում աչքերս։

Գ.  Ի՞նչն է քեզ ամենաշատը դուր գալիս դեմքիդ վրա։

Դեմքիս վրաամենաշատը ինձ դուր է գալիս այտերս։

Դ.  Ինչպիսի ՞ն են մազերդ։

Մազերս սև են ու խիտ։

Ե.  Ինչպիսի՞ հասակ ունես (բարձրահասա՞կ ես, ցածրահասա՞կ ես, միջահասա՞կ ես)։

Ես բարձրահասակ եմ։

Զ. Ի՞նչ ես կարծում, գեղեցի՞կ ես։

Այո

Է.  Ի՞նչ են կարծում ուրիշները։

Ուրիշները ևս կարծում են, որ գեղեցիկ հմայիչ արտաքինով տղա եմ։

2,Գրե՛ք մեկ բառով:

Կճղակ ունեցող- կճղակավոր

Սմբակ ունեցող-սմբակավոր

Թև ունեցող-թեվանոց

Պոչ ունեցող-պոչատավոր

Ձայն ունեցող-ձայնով

3. Գրի՛ր:

  1. Օրվա այն մասը, երբ մութն ընկնում է.
    • Գիշեր
  2. Մարդու գլխի առջևի կողմը.
    • Դեմք
  3. Երկար ականջներ ունեցող.
    • Երկարականջ
  4. Մեր մոլորակի անունը.
    • Երկիր
  5. Մեռնել-մահանալ, բույր ֊հոտ, վախ–սարսափ
  6. Ես դու, նա, մենք, դուք, նրանք:

Վախկոտ որսորդը

Մի որսորդ առյուծի հետք էր փնտրում։ Նա փայտահատին հարցրեց, թե չի՞ տեսել արդյոր առյուծի հետքը կամ որջը։ Փայտահատը պատասխանեց

-Ես քեզ հենց իրեն՝ առյուծին ցույց կտամ։

Որսորդը վախից գունատվեց եւ դողդողալով շշնջաց․

-Չէ, ինձ միայն հետքն է հարկավոր, ոչ թե առյուծը։

Առաջադրանք

  • Առակը այն մարդկանց մասին է, որոնք իրենց համարում են քաջ, բայց մի փոքր բանից ընկնում են շփոթության մեջ։
  • Վերնագրիր ստացված առակը: Ընտրածդ վերնագիրը պատճառաբանիր:
  • Վախկոտ որսորդ, այդպես եմ վեռնագրում առակը, քանի որ որսորդը հենց վախկոտ պես է իրեն պահում։ Հենց լսեց ողջ առյուծի մասին անիջապես սկսեց պատճառաբանություններ փնտրել։

Հոկտեմբեր ամսվա հաշվետվություն-ամփոփում

Գործնական քերականություն

  1. Ընդգծված բառակապակցությունները փոխարինի՛ր բաղադրյալ բառերով:

Հայաստանը հայտնի է որպես տուֆի ու բազալտի երկիր: Հրաբուխից առաջացող քարերի տեսակները հնուց օգտագործվել են որպես շինանյութ Տուֆով կառուցված եկեղեցիներ, կամուրջներ ու մեծաթիվ ժամանակակից նոր կառուցված բաներ կան: Բազալտի ու տուֆի հետ մեր երկրից դուրս են հանվել բարձրորակ ունեցող մարմար, գրանիտ ու պեմզա:

2․ Ընդգծված բաղադրյալ բառերը փոխարինի՛ր բառակապակցություններո

Մարգարտե հատիկները տարբեր մեծության են լինում: Աշխարհում ամեննից մեծ լոնդոնյան թանգարանի մեծահռչակ ութսունհինգ գրամ գրամ ունեցող մարգարիտն է: Համպարը թանկ արժեքով նյութ է, որը գործածվում է լավագույն օծանելիքների արտադրության մեջ: Դազև սև գույնի, քարի նման նյութ է, որը միայն կաշալոտի աղիներում է լինում: Դա մեծ մասամբ հանում են տեգով կրակողները կաշալոտի աղիներից, բայց երբեմն ծովափին էլ կարող են գտնել:

3․ Տրված բառերը տեղադրի՛ր կետերի փոխարեն՝ համապատասխանեցնելով նախադասություններին:

Խռպոտ, դժոխք, գործընկեր, ոգևորվել, զառիվայր, անկոտրում, ընդհատել, միանգամայն:

Տոթ էր, աղմուկ ու խառնաշփոթ. կարծես դժոխք լիներ:

Գլորվում էր զառիվայր լանջով:

Ձայնն էլ խզված էր ու խռպոտ:

Առանց ընդհատել լսեցին նրա ամբողջ ելույթը ու հետո նստեցին մտամոլոր:

Դու միանգամայն անտեղյակ ես, դրա համար էլ խոսքդ չեն լսում ու աղմկում են:

Անկոտրում ոգի ունի, հեշտ չէ նրան ծնկի բերել:

Միանգամից ոգևովել է ու կպչում գործի:

4․Բառարանի օգնությամբ գրիր տրված բառերի բացատրությունը:
Տրտմել  -դառնալ, թախծել

վաղորդայն -վաղ առավոտ

մեղանչել -հանցանք գործել

մաքառել -պայքարել, կռիվ մղել

անտունի -ժողովրդական երգի մի տեսակ

դրվատել -գովել գովաբանել

երկնչել -վախենալ

Տրված առածները ընդգծված բառերի հականիշների օգնությամբ լրացրո՛ւ:
Ամառվա փուշը ձմեռվա նուշը:
Բարեկամ կորցնելը հեշտ է, գտնելը դժվար:
Դուրսը քահանա, ներսը սատանա:
Գիտունին գերի եղիր, անգետին տեր:
Գիտունի հետ քար քաշի, անգետի հետ փլավ մի ուրի:
Իր աչքի գերանը չի տեսնում, ուրիշի փուշն է տեսնում:

6․ Տրված դարձվածքներով նախադասություններ կազմի՛ր:
Աչքերով ուտել, խելքը ուտել, լույս աշխարհ գալ, գիշերը ցերեկ անել, գլխի ընկնել, ծակուծուկ մտնել:

Քաղցած ծերուկը աչքերով ուտում էր խմորեղը։

Նրա խելքը կերել էր և գցել դռնեդուռ։

Ծնողներիցս լույս աշխարհ գալը օրհնություն է։

Գիշերրը ցերեկ էր արել ու սպասում էր որդուն։

Ուսուցիչը գլխի ընկավ, որ Արամը արտագտել է ընկերոջից։

Աղասին ծակուծուկ էր մտել վախից։

Աշուն

Աշունը շատ գեղեցիկ է։ աշնանային մրգերը շատ բազմազանե՞ն տանձ, խնձոր, նուռ սերկեֆիլ։ Աշնանը եղանակը փոխվում է, ցրտում է, անձևները շատանում են։ Տերևները գունավորվում են աշնան գեղեցիկ գույներով։ Աշնան գունագեղ վրձինը մի շարումով փոխում եմ ամբողջ բնությունը։

Իմ աշնանային հանգիստը բազմաբովանդակ է եղել, ծնողներս ինձ և քույրիկիս տարել էին Երևանի կենդանական այգի։

Ես ու մայրիկս գնացել էինք թատրոն։ Թատրոնից հետո զբոսնեցինք աշնանային գեղեցիկ Երևանի փղղոցներով։