Թափոններն առաջանում են այն դեպքում, երբ մարդը դադարում է կառավարել իրեն համար ոչ պիտանի նյութական օբյեկտները և այդ օբյեկտները անցնում են ինքնակառավարման պայմանակարգի. աղբն սկսում է թափված մնալ և դանդաղորեն քայքայվել։
Թափոնները տարբերակվում են՝
- ըստ ծագման՝
Արդյունաբերական թափոններ, արտադրության կոշտ, հեղուկ և գազային թափոնները, որոնք ստացված են բնական և մարդածին ծագման նյութերի քիմիական, ջերմային, մեխանիկական և այլ ձևափոխումների արդյունքում։
Սպառման թափոններ
Սպառման թափոնները ձևավորվում են արդյունաբերության մեջ և կենցաղում։
Կենցաղային թափոնները կոշտ թափոններ են, որոնք ձևավորվել են մարդու կենցաղային գործունեության արդյունքում։ Մարդու կենսագործունեության կոշտ և հեղուկ ապրանքների հեռացման համար օգտագործվում է նաև կոյուղին։
Ռազմական թափոններ
- ըստ կազմության՝
կենսաբանական ծագման թափոններ
- ըստ ագրեգատային վիճակի՝
- կոշտ
- հեղուկ
- գազային
Ռուսաստանում գոյություն ունի Վտանգավոր թափոնների դասակարկման դաշնային կատալոգ, որում թափոնների յուրաքանչյուր տեսակին, կախված իր ծագման աղբյուրի շնորհվում է նույնականականացման կոդ։
Թափոնների երկրորդային վերամշակման պատճառները և նպատակահարմարությունը
- Շատ նյութերի ռեսուրսները Երկրի վրա սահմանափակ են և չեն կարող համալրվել մարդկային քաղաքակրթության գոյության հետ համադրելի ժամկետներում,
- Հայտնվելով շրջակա միջավայրում՝ նյութերը դառնում են աղտոտիչներ։
Թափոնների ոչնչացում
Թափոնների անվերադարձ ոչնչացումը ենթադրում է վերամշակում դրանց, որպես թափոնների, գոյության գործնականորեն ամբողջական դադարեցմման նպատաով և ըղեկցվում է այդ թափոնների կառավարման դադարեցմամբ:
Թափոնների պահում
Թափոնների պահում, թափոնների պահեստավորում մասնագիտացված օբյեկտներում 11 ամսից ավել ժամկետով՝ դրանց ուտիլացման, աղտազերծման, թաղման նպատակով։
Թափոների թաղում
Թափոններից ազատվելու ամենից էժան եղանակը դրանց թաղումն իրականացնելն է։ Այս եղանակը պարզագույն ուղի է ներկայացնում, այն է՝ թափել որևէ բան տնից աղբավայրում։ Սակայն անպետք առարկաների թափելը չի լուծում հիմնախնդիրը։ XX դարում ստիպված եղան աղբավայրերի տարերային ստեղծումից անցնել հատուկ ճարտարագիտական օբյեկտների՝ կենցաղային թափոնների թաղման համար պոլիգոնների նախագծման և իրականացման։ Նախագծով նախատեսվում է շրջակա միջավայրին հասցվող վնասի նվազեցում, սանիտարահիգիենիկ պահանջների խիստ պահպանում։ Թափոնների թաղման դեպքում դրանք տեղափոխվում են պահման համար նշանակված վայր անսահմանափակ ժամկետի ընթացքում, որտեղ բացառվում է թաղված թափոնների վտանգավոր ազդեցությունը չպաշտպանված մարդկանց և շրջակա բնական միջավայրի վրա։
